Lá Phan Tả Diệp (Senna) – Thảo dược từ thiên nhiên với nhiều ích lợi cho sức khỏe

Từ xa xưa, lá Senna Phan Tả Diệp đã được ứng dụng rộng rãi trong dân gian, là một loại thảo dược từ thiên nhiên, có công dụng rất tốt trong việc giúp nhuận tràng, táo bón. Bên cạnh đó, những năm gần đây,  hiệu quả thực tế từ người sử dụng và các nhóm nghiên cứu đều chỉ ra rằng, lá phan tả diệp có nhiều tác dụng trong việc giúp giải độc gan, rối loạn tiêu hóa và giảm cân.

Senna Phan Tả Diệp là gì?

Phan tả diệp (Senna) có tên khoa học là Cassia Acutifolia. Phan tả diệp là một loại thảo dược được biết đến với công dụng nhuận tràng của người Ai Cập từ 3500 năm về trước. Sau đó, phan tả diệp được sử dụng rộng rãi tại các nước Châu Á và Châu Âu. Trở thành một vị thuốc điển hình trong cả Đông Y và Y học hiện đại.

Phan Tả Diệp là một loại cây bụi cao khoảng nửa mét đến một mét. Về đặc điểm, cây phan tả diệp có hoa mọc thành chùm, từ 6-14 hoa, cánh hoa màu vàng, quả của cây loại đậu, dẹt, dài 4-6cm,Chứa từ 6-8 hạt màu lục nâu. Phan tả diệp thường bị nhầm lẫn với cây thảo quyết minh do có hình dáng gần giống nhau.

Cây Phan Tả Diệp (Ảnh:Internet)

Cơ chế hoạt động của Phan Tả Diệp

Theo tài liệu cổ, Phan Tả Diệp có vị ngọt, đắng, tính hàn, vào kinh đại tràng. Có tác dụng tiêu tích trệ, thông đại tiện. Dùng chữa ăn uống không tiêu, bụng ngực đầy chứng, táo bón. Thể hư và phụ nữ có thai không được dùng.

Trong thành phần của thảo dược này có chứa hoạt chất Anthraglucozid với tỉ lệ 1-1,5%. Thành phần chính của Anthraglucozid là các Sennosid A và Sennosid B. Ngoài ra, một chất thứ ba được xác định là aloe.emodin tự do và rein.

Sau khi Phan Tả Diệp được đưa vào cơ thể, nó sẽ trực tiếp tác động lên ruột già, những vùng ruột khác ít bị tác động hơn. Nhu động ruột già bị tăng lên, cơ chế chống nhu động ruột già bị tê liệt, hỗ trợ kích thích tiêu hóa, thải bỏ độc tố ra ngoài.

Cách thu hoạch và chế biến Phan Tả Diệp

Khi cây trưởng thành, người ta thường thu hoạch phan tả diệp vào mùa nắng vì lá còn xanh, mỡ và có giá trị sử dụng tốt nhất. Lá sau khi lấy về sẽ được mang đi rửa sạch, để ráo nước. Đem phơi nắng hoặc sấy khô ở nhiệt độ 40-50 độ C.

Lá Phan Tả Diệp được sấy khô ở 40 -50 độ C (Ảnh: Internet)

Để điều chế thuốc, ngoài sử dụng lá, người ta còn sử dụng cả quả. Bào chế trà phan tả diệp rất đơn giản, chỉ cần hãm vào nước sôi khoảng 5 phút, sau đó lọc lấy nước. Hãm khoảng 3 lần, uống ấm. Không nên đun quá lâu vì sẽ làm thủy phân các sennosides khiến chúng sẽ bị hấp thu ở ruột non trước khi làm tăng nhu động đại tràng.

Công dụng của lá Senna Phan Tả Diệp

Với mỗi liều lượng khác nhau, Phan tả Diệp sẽ đem lại những công dụng khác nhau có thể là nhuận tràng, tẩy giun, chữa táo bón, chữa đầy hơi hay khó tiêu, thải độc và giảm cân.

Đào thải độc tố đường ruột

Một trong những công dụng nổi bật nhất của Phan Tả Diệp đó là đào thải độc tố. Mỗi ngày, cơ thể của chúng ta hấp thu rất nhiều các loại thức ăn, đặc biệt là các loại thức ăn nhanh, đồ nhiều dầu mỡ. Cùng với đó, ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước cùng với thói quen sinh hoạt không lành mạnh là những nguyên nhân tích tụ độc tố bên trong cơ thể. Các chất này nếu không được đào thải ra bên ngoài, không chỉ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa mà còn ảnh hưởng đến các bộ phận và chức năng khác trong cơ thể. Đây cũng là nguyên nhân gây ra các bệnh như tiểu tường, béo phì, rối loạn tiêu hóa, đề kháng kém.

Trong thành phần của  lá Phan Tả Diệp chứa hoạt chất Anthraglucozid với tỉ lệ 1-1,5%. Thành phần chính của Anthraglucozid là các Sennosid A và Sennosid B  khi vào đến đường ruột nó sẽ trực tiếp tác động lên thành ruột, giúp co bóp, loại bỏ độc tố ra bên ngoài một cách hiệu quả, nhanh chóng mà không làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng.

Nhuận tràng, chữa táo bón

Bên cạnh đó Phan Tả Diệp cũng là một trong những loại thảo dược có tác dụng rất lớn giúp nhuận tràng, chữa táo bón. Nguyên nhân gây ra tình trạng táo bón chủ yếu là do thiếu chất xơ, lượng chất xơ ăn vào không đủ mỗi ngày; Nếu tình trạng táo bón kéo dài có thể gặp phải các tình trạng như nứt hậu môn, trĩ huyết khối, khối u gây tắc nghẽn ống tiêu hóa, to trực tràng vô căn

Phan Tả Diệp giúp nhuận tràng, điều trị táo bón ( Ảnh: Internet)

Theo Y học cổ truyền, phan tả diệp có vị ngọt, đắng, tính hàn, Trị đại tràng táo kết, Nhuận tràng, làm mềm phân, chống táo bón. Phan Tả Diệp chứa hàm lượng chất xơ cao gấp 4 lần các loại rau củ quả thông thường. Chính bởi vậy nó có tác dụng rất lớn trong việc điều trị táo bón.

Phan tả diệp rất có lợi cho những người mà thường xuyên bị táo bón, những người làm việc văn phòng ngồi nhiều; những phụ nữ sau đẻ bị táo bón; những người ăn, uống không tiêu, đầy bụng do thức ăn tích trệ hoặc những người cao tuổi mà tân dịch ở đại tràng khô kiệt, nhất là về mùa đông, khi tiết trời khô hanh, độ ẩm không khí thấp, cơ thể rất dễ bị mất nước thì tình trạng táo bón lại càng dễ bị nặng hơn.

Những ngày  trời khô hanh lại kèm theo các món ăn, thức uống mang tính cay nóng như bia, rượu, ớt, hạt tiêu, hồi, hành, tỏi… rất dễ làm tăng nguy cơ táo bón. Phan tả diệp sẽ là vị thuốc có lợi cho những người dễ bị mắc chứng này.

Giải nhiệt, giảm nóng trong

Đối với những người có biểu hiện nóng trong, thường xuyên mọc mụn, nhiệt miệng, đổ nhiều mồ hôi. Phan Tả Diệp cũng là sự lựa chọn hoàn hảo giúp giảm đáng kể các tình trạng này. Không chỉ đào thải độc tố đường ruột, Phan Tả Diệp cũng có tác dụng hạ men gan, lọc máu và tẩy độc trong gan, làm mát gan, giảm tình trạng nóng trong, thanh lọc cơ thể, giảm tình trạng mụn nhọt, bốc hỏa.

Giảm cân, duy trì vóc dáng

Đây là một trong những công dụng mới được nghiên cứu gần đây. Ở các nước ngoài, Phan Tả Diệp còn được gọi bằng cái tên là “lá gầy”. Nó mang đến hiệu quả giảm cân ổn định cho người sử dụng. Nếu sử dụng đều đặn, mỗi tháng có thể giảm từ 2 – 3 kg mà không gây mất nước, mệt mỏi cho người sử dụng.

Phan Tả Diệp có công dụng giảm cân, giúp cải thiện vóc dáng ( Ảnh: Internet)

Giúp trị rối loạn tiêu hóa

Theo y học cổ truyền, trà từ lá Phan Tả Diệp còn có công dụng trong việc điều trị rối loạn tiêu hóa. Kết hợp với một vài bài thuốc khác như binh lang, đại hoàng hoặc sơn tra. Đun thuốc, uống đều đặn hàng ngày sẽ giúp cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa.

Những biểu hiện thường gặp khi thải độc ruột ?

Với rất nhiều công dụng đối với sức khỏe, Phan Tả Diệp được ứng dụng rất nhiều trong việc đào thải độc tố trong cơ thể. Trong quá trình sử dụng lá Senna giúp làm sạch và đào thải độc tố cho đường ruột, người sử dụng có thể gặp phải một số biểu hiện như:

• Sút cân
• Hạ kali
• Buồn nôn
• Ngứa
• Chán ăn

Cùng với đó, bạn cũng có thể gặp phải một vài triệu chứng khác như: co thắt dạ dày, đầy bụng hoặc tiêu chảy nhẹ. Đây là những biểu hiện thường gặp, chứng tỏ quá trình thải độc ruột đang được diễn ra. Các tình trạng này chỉ xảy ra trong thời gian đầu thải độc, sau đó người sử dụng sẽ không gặp phải các tình trạng này nữa.

Một số lưu ý khi sử dụng Phan Tả Diệp

Một số trường hợp dưới đây bạn nên hạn chế sử dụng Phan Tả Diệp hoặc hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng:

• Bạn đang mang thai và cho con bú
• Bạn dị ứng với bất kỳ thành phần nào của Phan Tả Diệp
• Bạn đang mắc phải một số bệnh về đường tiêu hóa như: Mất nước, tiêu chảy, viêm loét đại tràng, viêm ruột thừa, viêm dạ dày, bệnh tim.